Anne sütü zamanında doğan, fetal depoları anneden yeterli oranda alan her yenidoğan bebeğin normal gelişmesine yetecek besin öğeleri gereksinmesinin tümünü karşılayan, ilk 6 ay tek başına yeterli olan yenidoğan ve süt çocukları için en uygun ve doğal bir besindir.

• Bebek her istediğinde emzirilmelidir. Böylelikle süt yapımı artar, memede süt birikimi sonucu sorunlar olmaz. Ayrıca bebek anne sütünden çok yararlanır.
• Uzun süre (5 – 30 dakika) emzirilmelidir. Bu durum süt tüketiminin yanında psikolojik etki yaratmaktadır. Ayrıca hasta ve yorgun bebek sık aralıklarla ve azar azar emmek ister.
• Anne yeterli süt üretebileceğine inanmalıdır. Yeterli süt emzirmeye bağlıdır. Önce bir meme, doymazsa diğeri ile emzirilmelidir.
• Çalışan anneler için önceden sağılmış süt (8 saat oda sıcaklığında, 2 gün buzdolabında bozulmadan kalabilir) kaşıkla bebeğe verilebilir.

ANNE SÜTÜNÜN YETERLİLİĞİ

Bebek 20 günlük olduktan sonra tartılmalıdır. Yaklaşık 500 gram ağırlık kazanmışsa süt yeterlidir. Ağırlıktaki değişiklikler izlenmelidir. Hazırlanan büyüme grafiğindeki noktalar birleştirildiğinde çizgi yukarı doğru gidiyorsa süt yeterlidir. Ağırlık kazanmada yavaşlama varsa veya bebek memeyi bırakmama gibi açlık belirtileri gösteriyorsa anne sütü yeterli gelmiyor olabilir. Bu denemeler yapılmadan 4. aydan önce sütü yeterli gelmiyor diye anneye ek besin vermesi önerilmemelidir!

DOĞRU EMZİRME TEKNİĞİ

1. Eller yıkanmalıdır. Bu durum bebeğin mikrop almasını ve hastalanmasını önler.
2. Emzirmeden önce meme başını ve çevresini temiz su ile silinmelidir. Karbonatlı su, sabunlu su vb. kullanılmamalıdır. Bunlar meme başında çatlak ve yaraya neden olur.
3. Bebek ile rahat bir yerde oturmalı. Annenin sırtı bir yere dayanarak desteklenmeli. Oturulan yer temiz ve yeterince sıcak olmalıdır. Emzirirken mutlu ve huzurlu olunmalıdır.
4. Bebeğin yüzü ve bedeni anneye dönük olacak şekilde tutulmalıdır. Bebeğin başını kolun iç kısmına yerleştirilmeli. Aynı kol ve elle bebeği kalça ve bacaklarından kavramak gerekir. Emzirirken anne ve bebek rahat olmalıdır. Anne ve bebeğin göz teması çok önemlidir.
5. Anne elleriyle göğsünü tutmalı, meme ile etrafındaki kahverengi kısma dokunmamalıdır.
6. Anne, bebeğine gülümseyerek bakmalı ve meme ucunu bebeğin dudağına ve çenesine değdirmelidir.
7. Bebek ağzını açınca meme ucunu ve etrafındaki kahverengi kısmı bebeğin ağzına yerleştirmelidir. Bebek memeye, tekniğine uygun yerleştirdiğinde bebeğin çenesi ile göğüs arasında boşluk kalmamalıdır. Bebeğin burun delikleri açık olmalıdır. Aksi takdirde ağızdan nefes alması gaz yapmasına neden olabilir.

Doğum sonrası annenin her türlü rahatı sağlanmalıdır. Anne sütü alan bebeğe ek besin 4 – 6. ayda verilir. 6 – 9 aylık bebekler anne sütü dışında günde 3 – 4 öğün ek (tamamlayıcı) besin alabilirler. Ek besin anne sütü ile birlikte verilmemelidir. Bebek ek besin alsa da anne sütüne devam edilmelidir. Anne ve bebek aynı odada kalmalıdır. Enfeksiyon kaynağı olduğu için bebeğe şekerli su, hazır mama verilmemelidir. Bebek ağladıkça emzirilmelidir. Yapay beslenme sadece emzirme olanağı olmayan annelere anlatılmalıdır. Asla özendirilmemelidir.

EMZİRMENİN YARARLARI

Bebek İçin

• Her zaman sterildir, ısı derecesi idealdir.
• Besin öğesi bileşimi bebeğin gereksinmelerine uygundur.
• Koruyucu etmenleri içerir.
• Sindirime yardımcı aktif enzimler (yağ sindirimi için lipaz)
• Enfeksiyonu önleyen Ig’ler (IgA, IgG ve IgM)
• Hormonlar ve büyüme faktörleri
• Solunum yolu ve gastrointestinal enfeksiyonları daha az görülür.
• Orta kulak iltihabı riskini azaltır.
• Çene ve diş gelişiminde rolü vardır.
• Bazı kronik hastalıkların oluşma riskini azaltır (tip I diyabet, çölyak hastalığı, obezite, koroner kalp hastalığı gibi).
• Alerjiye karşı koruyucudur ve bebeği pişikten korur.
• Bebeğin ruhsal, bedensel ve zeka gelişimine yardımcı olur. Dikkat azlığı sendromu, ilgisizlik gibi olgularda anne sütü alımı önem kazanmaktadır.
• Anne sütü alan bebekler daha az ağlarlar.

Anne İçin

• Ucuzdur, hazırlama sorunu gerektirmez.
• Anne – bebek arasındaki duygusal bağı güçlendirerek sevgi dolu bir ilişkiyi kolaylaştırır.
• Kontraseptif etkisi vardır.
• Annenin sağlığını korur.
• Göğüs kanseri, over kanseri, osteoporozis, anemi (kansızlık)
  (uterusun eski haline dönmesine yardımcı olur, anneyi aşırı kan kaybından korur)
• Meme boyutu ne olursa olsun tüm kadınlar yeterince süt üretebilirler.
• Bebekler her boyuttaki memeden, meme ucu ve şekli ne olursa olsun yeterince süt alabilmektedirler.

Emzirmeyi Engelleyen Anne Hastalıkları

Meme abseleri, pulmoner tüberküloz, kabakulak, herpes simpleks, hepatit B, AIDS, vajinal gonore, hiperprolaktinoma, toksemi, emzirirken gebe kalma

Emzirmeyi Engelleyen Bebek Hastalıkları

Yarık damak, yarık dudak, pamukçuk, doğumda ağzında dişi olan bebek, fenilketonüri, maple syrup urine diease, organik asidemiler, üre siklus defetktleri, homosistinüri, galaktozemi, primer laktoz intoleransı

EMZİRMEDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

• Doğumdan sonraki ilk 1/2 – 1 saatte emzirmeye başlanmalıdır. Emzirmeden önce bebeğe hiçbir içecek verilmemelidir (Ör: Şekerli su, hazır mama).
• İlk 6 ayda bebeklere sadece anne sütü verilmelidir. Ek besinlere 3 aydan önce, 6 aydan sonra başlanmamalıdır.
• 6 ayın üzerindeki tüm bebekler ek besin almalıdır ve çocuklar 1,5 – 2 yaşına kadar emzirilebilirler. Aslında bebeğin aldığı ilk süt besleyicidir ve en az miktardaki emme bile süt üretimine yardımcı olur.
• Süt üretimini artırmak için, bebekle anne doğumdan sonra aynı odada olmalı ve emme hemen başlamalıdır.
• Süt üretimini artırmak için anneye bulgur, ısırgan çayı, baklava, soğan gibi besinler yerine; süt ve süt ürünleri tüketimi ile bol su içmesi önerilmelidir.
• Anne uygun ve yeterli beslenmeli, bol sıvı tüketmelidir (günde en az 12 su bardağı; su, süt, ayran, limonata, taze meyve suları verilmeli, demli çay ve kahveden uzak durulmalıdır).
• Annenin dinlenmesi sağlanmalıdır, anneye ruhsal yönden yardımcı olunmalıdır. Bebeği ile tensel temas kurmalıdır.
• Anneye özgüven kazandırıcı yakınlık ve ilgi gösterilmeli ve sakinleşmesi sağlanmalıdır.
• Bebekler anne sütü ile beslendikleri dönemde büyüme ve gelişme açısından mutlaka izlenmelidir.